ساعت شمعی

ساعت شمعی به راحتی می‌تواند با وارد کردن یک میخ سنگین درون آن در فواصل مورد نظر، به یک زمان سنج تبدیل شود. بنابراین، هنگامی که شمع تا آن نقطه بسوزد، میخ بر روی صفحه‌ی فلزی زیر شمع افتاده و صدا ایجاد می‌کند و این علامت پایان فاصله‌ی زمانی است.
ساعت شمعی یک اختراع باستانی است که یکی از ابتدایی ترین تلاشهای بشر برای اندازه گیری زمان بوده است. در این مقاله، برخی از حقایق مهم در مورد ساعت شمعی را به بحث می‌گذاریم.

آیا می‌توانید تصور کنید در دنیایی زندگی کنید که هیچ گونه زمان سنج، ساعت و یا وسیله‌ی دیگری که زمان دقیق روز را به شما بگوید، وجود نداشته باشد؟ در واقع، شاید خیلی هم بد نباشد! در این صورت می‌توانید دیر از خواب بیدار شده و هر زمان که دوست داشتید به مدرسه یا محل کار خود بروید! معرکه نیست؟ اما پس از آن، این را مد نظر قرار دهید که ـ بدون داشتن وسیله‌ای برای نشان دادن زمان سپری شده، معلم و یا کارفرمای شما نیز می‌توانند تا زمانی که تمایل دارند سر کار یا مطالعه نگه تان دارند! اکنون دیگر آنقدرها هم معرکه نیست، نه؟
نمی‌توان منکر آن شد که یک رابطه‌ی عشق و نفرت نسبت به ساعتهای مختلف اطرافمان وجود دارد. با این حال، اهمیت آنها در زندگی ما نمی‌تواند خدشه‌دار شود. از زمان‌های قدیم، مردم در سراسر دنیا، در حال توسعه‌ی انواع ابزارهای بررسی گذشت زمان بوده‌اند. یکی از این ابزارهای جالب، ساعت شمعی بوده که جهت نشان دادن زمان، مدتها پیش از اختراع ساعت مکانیکی از آن استفاده می‌شد. ساعت شمعی چیست و چگونه کار می‌‌کند؟ اجازه دهید پاسخ آن را بیابیم.

چگونه یک ساعت شمعی کار می‌کند

تصویر زیر نحوه‌ی کار یک ساعت شمعی معمولی را نشان می‌دهد.
همان گونه که دیده می‌شود، یک ساعت شمعی از شمع به عنوان رکن اصلی خود برای نمایش گذشت زمان استفاده می‌کند. و از نوعی موم مخصوص که سرعت سوختن آن مشخص است، ساخته می‌شود. از اینرو بلندی و عرض شمع ثابت و معین می‌باشد، به طوری که بتواند به طور صحیح گذشت مدت زمان مورد نیاز را نشان دهد.

این شمع دارای نشانه‌هایی با فواصل مساوی بوده که معمولاً با اعدادی همراه است که فواصل مختلف زمانی را نشان می‌دهد. بنابراین، هنگامی که شمع تا نشان بخصوصی می‌سوخت، اعداد همراه آن نشان دهنده‌ی مدت زمان سپری شده از زمانی بوده که برای نخستین بار روشن شده بود.
محل نشانه گذاری‌ها و مقادیر فواصل متناظر با استفاده از اطلاعاتی که از سرعت سوختن شمع بدست آمده با دقت تعیین و قرار داده می‌شوند. برای مثال، اگر یک شمع در مدت 15 دقیقه به اندازه‌ی 1 اینچ (54ر2 سانتی متر) بسوزد، آنگاه علامت‌گذاری می‌تواند به فواصل 1 اینچ تا انتهای بالای شمع آغاز گردد. بنابراین، هنگامی که شمع به اندازه‌ی 1 اینچ بسوزد، مصرف کننده متوجه می‌شود که 15 دقیقه سپری شده است، و زمانی که به اندازه‌ی 2 اینچ (08ر5 سانتی متر) بسوزد او متوجه می‌شود که 30 دقیقه گذشته است و به همین ترتیب....
در تصویر بالا، هر فاصله نشان دهنده‌ی مدت زمان 10 دقیقه می‌باشد. بنابراین، پس از روشن کردن شمع، زمانی که شمع تا دومین علامت می‌سوزد، نشان‌دهنده‌ی سپری شدن مدت زمان20 =(10× 2) دقیقه می‌باشد. به طور مشابه، زمانی که تا علامت سوم می‌سوزد، 30 دقیقه سپری شده است.

تاریخچه‌ی ساعت شمعی

هیچ کس نمی‌تواند به طور قطع بگوید که ساعت شمعی در چه زمانی اختراع شد و چه کسی آن را اختراع کرد. اولین مرجع شناخته شده در شعری از شاعر و متفکر چینی، یو جیانگ You Jiangu (520 عصر حاضر) یافت می‌شود. دستگاه این شاعر متشکل از شش شمع بود که همگی به بلندی 12 اینچ (48ر30 سانتی متر) بوده و به 12 قسمت یک اینچی تقسیم شده بودند. این شمع‌ها همچنین دارای ابعاد یکسانی بوده و نوع مومی که همگی از آن تهیه شده بودند نیز یکسان بود. هر شمع به طور کامل در مدت چهار ساعت می‌سوخت و بنابراین هر علامت نشان دهنده‌ی 20 دقیقه بود. شمع‌ها در داخل یک جعبه‌ی چوبی جهت ممانعت از خاموش شدنشان محصور شده بودند. در اطراف این جعبه‌ها صفحات شاخی شکل شفافی قرار داشت که به فرد اجازه می‌داد شمع‌های درون جعبه را مشاهده نماید. یو جیانگ از این شمع‌ها جهت آگاهی یافتن از زمان در طول شب استفاده می‌کرد.
در اروپا نیز، دستگاه‌های مشابه برای اندازه گیری زمان در کلیساهای قرون وسطی استفاده می‌شد و حتی قبل از آن توسط شاه آلفرد کبیر انگلستان مورد استفاده قرار می‌گرفت. او با شمارش تعداد شمعها با اندازه‌های مشخص شده که به طور کامل سوخته بودند، قادر به سنجش زمان بود. بعدها، او حتی از یک شمع مدرج برای اندازه گیری زمان استفاده کرد.

استفاده‌ی جالب توجه از ساعت شمعی توسط الجزاری Al-Jazari (1206 بعد از میلاد مسیح) ایجاد شد. ساعتهای شمعی او به عنوان پیچیده‌ترین طرحی که تا آن زمان ساخته شده بود، در نظر گرفته می‌شود. این ساعتها دارای صفحه‌ای مدرج بود که زمان دقیق را نشان می‌داد و برای نخستین بار از یک اتصال میخی و قطعه‌ای برای چفت و بست استفاده کرد که هنوز هم در زمان حاضر استفاده می‌شود.
در این ساعت‌ها از یک وزنه، قرقره، و ترکیب وزنه تعادل استفاده می‌شد تا یک سری ماشینهای خودکار نشان دهنده‌ی زمان را به حرکت در آورند. همانطور که شمع می‌سوخت، وزن آن کمتر شده و باعث می‌شد که وزنه‌های شمارشگر به حرکت در آیند و نتیجتاً مکانیزم پیچیده‌ای را به کار می‌انداختند که زمان را نشان می‌داد.

مزایای استفاده از ساعت شمعی

1. ساعتهای شمعی در زمانی که ساعتهای مکانیکی هنوز اختراع نشده بودند، استفاده می‌شدند. آنها برای مردم آن زمان، وسیله‌های سنجش مدت زمان سپری شده را فراهم می‌ساختند.
2. از آنجا که میزان و سرعت سوختن موم در شمع تقریباً ثابت است، این ساعتها قادر بودند که تقریباً به درستی گذشت زمان را نشان دهند.
3. در دوران باستان، افراد به موقعیت خورشید متکی بودند تا به زمان سپری شده از روز پی ببرند و همینطور به ماه برای نشان دادن زمان در شب اتکا داشتند. با این حال، هر دو این روشها به هنگامی که آسمان ابری بود با شکست مواجه می‌شدند. در چنین شرایطی، ثابت گردید که ساعت شمعی می‌تواند یک ابزار سودمند جهت سنجش دقیق زمان باشد.

محدودیت‌های ساعت شمعی

1. ساعت شمعی تنها می‌تواند فواصل زمانی سپری شده را نشان دهد و در نتیجه، نمی‌تواند جهت نشان دادن زمان دقیقی از روز بکار رود.
2. چنانچه شمع پیش از رسیدن به یک علامت، خاموش گردد، آنگاه پی بردن به اینکه دقیقاً چه مدت زمانی سپری شده است حتی اگر مجدداً روشن شود، کار دشواری است.
3. نواقصی که در ساختمان آن وجود دارد، خطاهایی را در سنجش زمان نشان می‌دهد. همچنین، ذوب متغیر و غیر یکدست موم می‌تواند به اشتباه نشان دادن زمان منجر شود.
اختراع ساعت شمعی، برای گذشتگان راهی تقریباً دقیق برای اندازه گیری زمان فراهم ساخت. این روش مدت زمان طولانی مورد استفاده قرار می‌گرفت و با وجود اینکه امروزه به خاطر وجود ساعتهای مکانیکی و دیجیتالی کنار گذاشته شده است، لیکن همواره جایگاه خود را از نظر اهمیت تاریخی به عنوان یکی از نخستین دستگاه‌های زمان سنج حفظ خواهد کرد.

ساعت هماهنگ جهانی

ساعت هماهنگ جهانی گرینویچ

اولین مفهومی که از گرینویچ همه برداشت می کنند، ساعت هماهنگ جهانی است. البته قبل از آن که به سراغ ساعت گرینویچ برسیم؛ باید این نکته را بدانید که مفهوم گرینویچ ممکن است به یکی از مفاهیم مختلفی که تحت نام گرینویچ معروف و شناخته شده هستند نیز، اشاره می کند. مثلا در شهر نیویورک به دهکده ی گرینویچ که محله ‌ای در منهتن و یا گرینویچ پارک اشاره می نماید. بیایید تا به اصل بحث این پاراگراف یعنی، توضیح ساعت گرینویچ بپردازیم. این ساعت هماهنگ جهانی را اکثرا با نام GMT که مخفف Greenwich Mean Time است نیز می گویند. حال فکر می کنید که این ساعت برای چه تبدیل به ساعت جهانی شده است؟

دلیل این کار این است که این ساعت در رصد خانه ی سلطنتی گرینویچ و بر اساس موقعیت خورشید تنظیم می‌ شود. از بُعد و زاویه ای دیگر، گرینویچ تقریباً زمانی معادل ساعت هماهنگ جهانی که به آن UTC نیز می گویند، می باشد.

البته تفاوت GMT و UTC این است که عمدتاً توسط مراکز وابسته به انگلیس همچون شبکه ی خبری بی ‌بی ‌سی، نیروی دریایی سلطنتی و برخی از کشورهای عربی نیز مورد استفاده قرار می ‌گیرد و در واقع مبداهای دیگر جهانی را در بر می گیرد.

البته کشورهایی دیگری در جهان همچون کشور استرالیا، آفریقای جنوبی، هند و پاکستان نیز از این ساعت استاندارد نیز استفاده می‌ نمایند. به هر حال شاید برایتان جالب باشد تا بدانید که در انگلیس ساعت گرینویچ فقط در طول فصل زمستان مورد استفاده قرار می‌ گیرد و با تغییر فصل به فصل تابستان از ساعت تابستانی انگلیس یا ساعت BST که مخفف عبارت British Summer Time یا همان ساعت تابستانی بریتانیا است، مورد استفاده قرار می گیرد.

از همه ی این ها که بگذریم، بیایید تا بررسی کنیم که اصلا چگونه مبدا گرینویچ به وجود آمد. همه چیز از این جا شروع شد که؛ در قرن ۱۹ میلادی، داشتن مبدا و ساعتی خاص اصلا باب نبود و هر کس از روی دلخواهش زمان را نگه می داشت. البته معمولا در میدان معروف و مرکزی هر شهری ساعت بزرگی نصب شده بود که نمایش دهنده ی ساعت رسمی آن جا می‌ بود. در این بین عده ‌ای نیز با حرکت هفتگی به نقاط مختلف و تنظیم ساعت مردم آن جا شروع به راه‌ اندازی کسب و کارهایی برای خود کرده بودند.

پس از گذشت مدت زمانی، دیگر با گسترش ارتباطات و همچنین امکان سفر انسان به مناطق دور دست برای انسان ها، خصوصاً در از سال ۱۸۴۰ به بعد که صنعت راه آهن در جهان شروع به توسعه کرد، این مشکل شکلی بسیار جدی به خود گرفت. زیرا به عنوان مثال وقت هر قطار بر اساس ساعت محلی یک شهر تنظیم می‌ شد که با شهر دیگر متفاوت بود.

در همان زمان، انگلیسی‌ ها تصمیم گرفتند که شرکت ‌های راه آهن و لوکوموتیوهای خود را در ساعت ‌های خاص خود را به شکل مداوم با ساعت لندن هماهنگ نموده تا این مشکل برطرف شود و از آن زمان به بعد بود که این روش تا ۷ سال بعد از آن اجرا می‌ شد. پس از آن، در سال ۱۸۴۷ میلادی شرکت ‌های سراسری راه آهن موظف به هماهنگ کردن ساعت ‌های خود با گرینویچ به جای لندن شدند.

این امر تا پایان سال ۱۸۴۸ در تمام شرکت ‌های راه آهن انگلیس عملی شد. ۵ سال بعد نیز دیگر شرکت‌ های انگلیسی هم این کار را انجام دادند. به دنبال تغییرات ساعت در انگلیسی، در پی آن نیز آمریکایی‌ ها نیز در فکر استفاده از گرینویچ به عنوان یک ساعت رسمی افتادند.

این تصمیم در ظهر روز ۱۸ نوامبر و با فرستادن هم‌ زمان سیگنال ساعت از طریق تلگراف به شهرهای بزرگ آمریکا عملی شد. تا پیش از این بیش از ۳۰۰ ساعت محلی مختلف در آمریکا وجود داشت. در نهایت، در کنفرانس بین‌ المللی که در این خصوص در شهر واشینگتن برگزار شد، سران ۲۵ کشور دنیا تصمیم گرفتند که گرینویچ را به عنوان ساعت استاندارد جهانی قبول کنند.

البته عمده دلیل این که چرا مفهوم گرینویچ انتخاب شد این بود که آمریکا پیش تر شروع به استفاده از این استاندارد در ایالت ‌های خود کرده بود و امکان تغییر همه آن ‌ها را مجددا نداشت. این تفاوت ساعت بین ساعت محلی و ساعت گرینویچ به این صورت است که، ابتدا باید که نقشه با خطوط طول و عرض جغرافیایی است. ابتدا باید محل خود را بر روی نقشه پیدا کرده و بعد خط ما بین خود و خط نصف النهار مبداء را بشمارید تا فاصله ی خود را با مبدا شما پیدا می‌ شود.

با این حال باید دقت گفت که که شما از گرینویچ جلوتر هستید یا عقب ‌تر. برای این کار توجه کنید که موقعیت شما در غرب خط نصف النهار است یا شرق. اگر در غرب بودید یعنی ساعت شما از گرینویچ عقب تراست. پس در کنار ساعت یک منفی اضافه کنید.

اگر در شرق بودید یعنی این که ساعت شما جلوتر از گرینویچ است پس یک مثبت اضافه کنید. البته امروزه همه ی ساعت ها دیجیتالی و گوشی های هوشمند تلفن همراه، به صورت پیش فرض بر روی سیستم خود ساعت گرینویچ را دارند و شما می توانید استفاده نمایید.

 

ساعت هوشمند

ساعت هوشمند برخلاف ساعت‌های معمولی صرفا برای نشان‌دادن زمان نیست. ساعت‌های هوشمند با اتصال به گوشی قادرند به‌دنبال هر تماس یا پیامکی با نمایش نوتیفیکیشن باخبرتان کنند. یا برای مثال می‌توانید به عکس‌ها و آهنگ‌های ذخیره‌شده روی گوشی از طریق ساعت هوشمندتان دسترسی پیدا کنید. البته ساعت‌های هوشمند برای همه قابلیت‌هایشان به اتصال به گوشی متکی نیستند. بعضی مدل‌های ساعت هوشمند آن‌قدری پیشرفته‌اند که خودشان سیم‌کارت می‌خورند. یعنی می‌توانید با ساعت هوشمندتان تماس تلفنی برقرار کنید. ساعت‌های هوشمند حتی در اکثر مدل‌ها از برخی قابلیت‌های خاص مچ بندهای هوشمند هم برخوردارند.

مچ بند هوشمند گجت یا ابزارکی برای پایش فعالیت‌های بدنی است که به‌واسطه حسگرهای پیشرفته از قابلیت‌هایی نظیر شمارش قدم‌های پیموده‌شده، اندازه‌گیری ضربان قلب، محاسبه کالری سوزانده‌شده، پایش خواب و بسیاری قابلیت‌های سلامت‌محور دیگر برخوردار است. برخی مچ بندهای هوشمند زمان را هم نشان می‌دهند و درضمن از قابلیت اتصال به گوشی برخوردارند تا بتوانید نتایج ارزیابی‌ها را روی اپلیکیشن موبایل نیز دنبال کنید. یا اگر برفرض تماس یا پیامکی روی گوشی دریافت کردید، می‌توانید از طریق مچ بند هوشمندتان هم مطلع شوید. 

مچ بند هوشمند و ساعت هوشمند بی‌شباهت نیستند. همین شباهت‌ها شاید موجب شود که تصمیم بگیرید به‌جای مچ بند هوشمند درعوض ساعت هوشمند بخرید. مهم‌ترین شباهت‌های این دو گجت عبارت‌اند از:

• طراحی و استایل: هم مچ بندهای هوشمند و هم ساعت‌های هوشمند دور مچ بسته می‌شوند و بسیاری اوقات در نگاه اول یک‌شکل به‌نظر می‌رسند.

• شباهت‌های عملکردی: هر دوی اینها می‌توانند از کارکردهای مشترکی برخوردار باشند. برای مثال برخی کارکردهای خاص مچ بندهای هوشمند ازجمله پایش ضربان قلب، محاسبه کالری سوزانده‌شده یا ردیابی وضعیت خواب توسط ساعت‌های هوشمند هم امکان‌پذیر است. یا مثلا در هم مچ بندهای هوشمند و هم ساعت‌های هوشمند شاهد وجود ابزارهای پیشرفته موقعیت‌یابی برای ردیابی مسیر و جمع‌آوری داده‌های مکانی هستیم.

با مشاهده این قبیل شباهت‌های ظاهری و عملکری شاید متقاعد شوید که به‌جای خرید مچ بند هوشمند با صرف بودجه بیشتر حداقل یک ساعت هوشمند بخرید تا علاوه‌بر قابلیت‌های سلامت‌محور از قابلیت‌های ارتباطی دیگری هم برخوردار شوید. اما ما به شما پیشنهاد می‌کنیم که تفاوت‌های این دو گجت را هم مدنظر داشته باشید و بعد تصمیم بگیرید.

و چه تفاوت‌هایی؟

مچ بندهای هوشمند و ساعت‌های هوشمند باوجود شباهت‌های ظاهری و عملکردی تفاوت‌های قابل‌ملاحظه‌ای هم دارند. مهم‌ترین تفاوت این دو گجت را می‌توان در ماهیت عملکردشان دانست. مچ بندهای هوشمند به‌طور خاص برای پایش و جمع‌آوری داده‌های سلامت محور و ساعت‌های هوشمند به‌طور خاص برای پاسخ‌گویی به نیازهای ارتباطی طراحی و ساخته شده‌اند.

• تفاوت‌های عملکردی: عملکرد شاخص ساعت‌های هوشمند تسهیل ارتباطات است. با ساعت هوشمند می‌توانید اینباکس پیامک یا ایمیل‌تان را چک کنید یا حداقل با نمایش نوتیفیکیشن از دریافت پیامک یا ایمیل جدید در اینباکس‌تان مطلع شوید. با ساعت‌های هوشمند سیم‌کارت‌خور حتی می‌توانید تماس تلفنی برقرار کنید. همان طور که گفتیم، ساعت‌های هوشمند هم از قابلیت‌های سلامت‌محور برخوردارند. با این تفاوت که در ساعت‌های هوشمند قابلیت‌های سلامت‌محور تمرکز اصلی نیستند. بلکه محوریت با قابلیت‌های ارتباطی است. اما در مچ بندهای هوشمند قابلیت‌های سلامت‌محورند که در اولویت واقع شده‌اند. مچ بندهای هوشمند در قابلیت‌هایی که برای پایش فعالیت‌های بدنی است بعضا از ساعت‌های هوشمند پیشرفته‌ترند. در برخی برندهای مچ بند هوشمند مثل گارمین شاهد استفاده از سیستم‌های موقعیت‌یاب پیشرفته‌ای هستیم که نظیرش را معمولا در ساعت‌های هوشمند نمی‌بینیم.

• طراحی و استایل: علاوه بر اینها مچ بند هوشمند و ساعت هوشمند از لحاظ تنوع طراحی و استایل هم تا حدی متفاوت‌اند. ساعت‌های هوشمند در انواع اندازه‌ها و با سبک‌های مختلف طراحی موجودند. ساعت‌های هوشمند تنها به استایل مدرن محدود نمی‌شوند. حتی مدل‌هایی هم داریم که باوجود امکانات هوشمند در ظاهر به ساعت‌های کلاسیک می‌مانند. اما مچ بندهای هوشمند از لحاظ تنوع طراحی و استایل تنوع کمتری دارند. اغلب‌شان باریک‌ طراحی می‌شوند تا برای استفاده طولانی‌مدت حین فعالیت‌های بدنی راحت باشند.

• هره‌مندی از کدام قابلیت‌های این دو گجت برایتان در اولویت است؟ جواب این سؤال را که بدانید، انتخاب خیلی سخت نیست.

  اگر به گجتی برای پوشیدن حین ورزش نیاز دارید که به‌طور خاص روی فعالیت‌های بدنی شما نظارت داشته باشید، پس مچ بند هوشمند بخرید. اما اگر به‌دنبال راه راحت‌تری برای استفاده از امکانات ارتباطی گوشی موبایل‌تان می‌گردید، ساعت هوشمند بیشتر به کارتان خواهد آمد.

  اگر هیچ‌ قابلیت خاصی برایتان مطرح نیست و صرفا به‌دنبال گجتی پوشیدنی برای خوش‌استایلی هستید، خرید ساعت هوشمند را به شما پیشنهاد می‌کنیم. در بین ساعت‌های هوشمند جدید می‌توانید مدل‌هایی پیدا کنید که برای پوشش‌های رسمی هم مناسب‌اند. پس نیازتان را مبنای انتخاب قرار دهید.

ساعت دیجیتال

ساعتهای دیجیتال به نوعی از ساعتها میگویند که زمان را با استفاده از ال‌سی‌دی، LED و یا چراغ نشان میدهند. این ساعتها به دو صورت ۱۲ ساعته و ۲۴ ساعته هستند. این ساعتها با استفاده از مدارهای الکتریکی میتوانند زمان را محاسبه و اعلام کنند. در ساعتهای جدیدتر ساعتها خود میتوانند با استفاده از اینترنت ساعت خود را تنظیم کنند.

۱:ساعت (شامل ثانیه – دقیقه وساعت ) به دو صورت ۱۲ و ۲۴ ساعت
۲:تاریخ(شامل روز-ماه – سال ) به صورت میلادی که می توان با کد مخصوص که در پست های قبلی داده شده ان را به شمسی تبدیل کرد و همچنین تشخیص سال کبیسه
۳:شمارش روز هفته ( شنبه – ۱ شنبه تا جمعه )
۴:شمارش روز های طی شده از اول سال (البته به صورت میلادی)
ساعت و تحول در سازمان زندگی
دترمینیسم تکنولوژیک معتقد است آنچه آینده ما را رقم می زند، تحولات و رخدادهای تکنیکی و تکنولوژیکی است. اگر چه این دیدگاه افراطی معتقد است که همه هستی بشری را پدیدهها و ابزارهای تکنولوژیک تعیین می کنند، با این حال نمی توان این نکته را نادیده گرفت که این ابزارها زندگی ما را به صورت جدی تحت تأثیر خود قرار داده اند. کافی است نگاهی به انواع و اقسام وسایل که محصول تفکر تکنولوژیک هستند، بیندازیم و آنگاه دریابیم که تا چه حد رفتارها و عملکرد ما از این

ابزارها متأثرند. از پژوهشگرانی که در باب تأثیر این ابزارها بر زندگی انسانی پژوهشهایی را انجام داده اند، «لوییس مامفورد»، مورخ آمریکایی است . او در سال ۱۸۹۵ به دنیا آمد و تا سال ۱۹۹۰ که از دنیا رفت آثار بسیاری در زمینه نسبت جامعه و فناوری نگاشت. «مامفورد» فناوری را بخشی از علم تکنیک قلمداد می کرد. علم تکنیک به نظر وی تعامل میان محیط اجتماعی و خلاقیت تکنولوژیک بود.

او در یکی از معروفترین کتابهایش که «تکنیک و تمدن» نام دارد، تصریح می کند که تمدنهایی به غیر تمدن غرب به سطح بالایی از مهارت تکنیکی رسیدند، بدون آنکه از اصول و اهداف علم تکنیک متأثر باشند. تحلیلهای مامفورد در این زمینه ها از سوی فیلسوفان تکنولوژی بسیار مورد توجه قرار می گرفت. می توان گفت که مورخان و پژوهشگران اجتماعی – اقتصادی فناوری نقش بسیاری در رشد فلسفه فناوری داشته اند و اگر این پژوهشگران نبودند، فلسفه فناوری داده های مناسب برای

تحلیل جدی و فیلسوفانه را از دست می داد. به طول مثال، «آیدی» هنگامی که در حال خوانش مقاله معروف هایدگر «درباره فناوری» است، به سراغ تحلیل مامفورد از ساعت و شیوه اختراع آن در قرون وسطی می رود. وی نشان می دهد چگونه ساخت ساعت زندگی انسان قرون وسطایی را متحول می کند و نقشی انکارناپذیر در پیشرفتهای علمی دارد.
به نظر آیدی، لوئیس مامفورد در کتاب «تکنیک و تمدن» خود به این نکته اشاره می کند که چگونه اختراع ساعت در تحول و تجدید سازمان زندگی قرون وسطایی نقشی تعیین کننده ایفا کرده است. به اعتقاد مامفورد، ساعت نخستین بار در ارتباط با زندگی صومعه ای و ایجاد نظمی همگانی در آن، مورد استفاده عمومی قرار گرفت. تعیین اختصاص وقت برای امور دینی و منظم کردن کار روزانه، به معیاری برای زندگی اجتماعی یا اوقات فراغت تبدیل شد. «هایدگر» هم در وجود و زمان به این امر اشاره می کند که چگونه ساعت یک مصنوع صرف نیست، بلکه شامل طبیعت و محیط آدمی نیز می شود. می توان گفت، که با اختراع ساعت، ما دیگر زمان را از طریق فناوری ادراک می کنیم.

تا همین اواخر همه ساعتها زمان را به وسیله عقربه های متحرک نمایش می دادند. این امر هم در مورد ساعتهای آفتابی صادق است، هم در مورد مقیاس خطی نخستین ساعتهای آبی و هم در مورد صفحه گرد و سیکلی ساعت کلیساها. این نحوه نمایش زمان، نمایشی است که هم کانون دارد- لحظه زمانی که دقیقاً لحظه «حال» را بیان می کند، نقطه ای است

که عقربه «ایستاده است»- و هم میدان یا طول یا مدت زمان، که در چارچوب آن، لحظه مکان خود را می یابد. میدان یا مدت زمان عبارت است از کل دامنه صفحه ساعت، چه این صفحه خطی باشد چه دایره ای شکل. بدین ترتیب،«اکنون» مکان خود را در امتداد طول معینی از زمان می یابد.

حال، اگر در مورد سیر تکامل ساعت تأمل کنیم، می توان تحولات متمایز زیر را از یکدیگر تشخیص داد. در ابتدا، حرکت عقربه بسیار غیر دقیق است و اساساً با واحدهای زمانی نسبتاً بزرگ ارتباط دارد. نخستین صفحه های دایره ای شکل فقط بر حسب ساعت نشانه گذاری شده بودند و فقط یک عقربه داشتند. اما همگام با پیشرفت در ساخت ساعتهای مکانیکی، زمان هم به واحدهای کوچک تر و کوچک تر تقسیم شد، عقربه دیگری اضافه شد تا دقیقه را نشان دهد و سپس عقربه سومی

اضافه شد تا ثانیه را نشان دهد. زمان بیشتر و بیشتر کمی شد.این کمی شدن زمان بتدریج زمان را به اجزای دقیق تری تقسیم کرد و ادراک زمان دارای تمایزهای هرچه بیشتری شد، تا آنکه حتی به خصوصیات میکروسکوپی زمان انجامید. علاوه بر این، این خصوصیات میکروسکوپی ]یا ریز مقیاس [را می توان به عنوان واحدهایی در نظر گرفت که نسبت به یکدیگر منفصل یا گسسته هستند. به هر حال، ساعت به ما این امکان را داد تا زمان را بالقوه به عنوان دنباله ای از لحظات گسسته از هم ادراک کنیم؛ یعنی ساعت به نمایشی تبدیل شد که بعداً نحوه «علمی» تحلیل زمان نام گرفت.

از نظر تاریخی، آنچه در نهایت بیشترین اهمیت را پیدا کرد نقطه کانونی زمان دارای میانجی تکنولوژیک بود. به طوری که لحظه خصوصیات میکروسکوپی آن برجسته و این لحظه به وسیله ای برای تحقیق عمیق تر امور تبدیل می شود و اکنون برای اندازه گیریهای علمی معاصر، امری اساسی به شمار می آید. اما همزمان با این تحول، و به نحوی تقریباً نامحسوس، میدان زمان، که زمینه زمان ساعتی به شمار می آید، ولی بنیاد آن را تشکیل می دهد، پس می نشیند و از اهمیت آن کاسته

می شود. ساعت رقمی (ساعت دیجیتالی) فقط لحظه کانونی زمان را نمایش می دهد میدان زمان دیگر به طور ادراکی نمایش داده نمی شود، و همگام با این تحول، خود ادراک زمان هم تغییر می کند. فردی که در انتظار قطار به سر می برد و زمانی می توانست به ساعت مچی خود نگاهی افکند و با دیدن نسبت میان عقربه و دامنه ببیند که هنوز ده دقیقه مانده

است، اکنون فقط عددی را می بیند و باید بر مبنای آن دامنه را نتیجه گیرد یا آن را محاسبه کند. این به معنای آن است که فعالیت ذهنی انسان برای بیان زمان، با پیدایش ساعت رقمی، به نحوی نامحسوس، تغییر می کند. اگر «تفکر محاسباتی» به معنای هایدگری آن، جزء جدایی ناپذیر ماهیت فناوری بشمار می آید، اختراع ساعت رقمی تسریع کننده همین روند بود.

ساعت آفتابی

توالی فصل ها و تأثیر آن بر زندگی انسان ها از زمان های دور، دانش تقویم را به نیازی اصلی برای انسان در تمدن های بزرگ تبدیل کرد. موضوع اصلی تقویم سنجش و اندازه گیری زمان بود و در این میان دانستن مدت روز و داشتن زمان آن بسیار مهم می نمود. حضور خورشید در آسمان و تکرار روز و شب اندیشهٔ ساخت نخستین ابزار برای سنجش زمان را در انسان ایجاد کرد و به این ترتیب ساعت های آفتابی به عنوان اولین ساعت ها ساخته شد و با درک بهتر انسان از کارایی کرهٔ آسمانی پیشرفت بیشتری کرد. براساس نوشته های هرودوت قدمت این ساعت ها به ۵۰۰۰ سال قبل برمی گردد و او ساخت این ابزار را به سومری ها و کلدانی ها نسبت می دهد، اقوامی که در منطقهٔ بین النهرین می زیستند.

بر مبنای مدارک موجود نخستین کسی که به محاسبات نظری ساعت های آفتابی توجه کرد و باعث رواج آن ها شد، آنکسیماندر اهل ملطیه در قرن ۶ پیش از میلاد بود. در این دوران بود که ساعت های آفتابی در نقاط مختلف امپراطوری یونان گسترش یافت. خارج از تمدن یونان، در حدود ۳۴۰ سال پیش از میلاد ستاره شناسی کلدانی به نام بروسوس نخستین ساعت آفتابی کروی را طراحی کرد. در این ساعت آفتابی جذاب شاخص درون نیمکره ای واقع بود که علاوه بر نشان دادن زمان بر حسب یک تقسیم بندی ۱۲ ساعتهٔ طول روز، بلندای سایه و نیز فصل ها را مشخص می کرد.

نخستین ساعت های آفتابی که شاید حتی پیش از این اقوام نیز بوده است، تنها گذر خورشید را از نصف النهار ناظر مشخص می کرد که همان ظهر شرعی است. سومری ها این ساعت را گسترش دادند و اولین نمونه ساعت های آفتابی عمودی را ساختند. در این ساعت ها که ساده ترین نوع ساعت های آفتابی است، یک شاخص عمودی سایه ای بر صفحه ای می اندازد که تقسیم بندی آن نشانگر ساعت های روز است.

ساعت آفتابی وسیله ای است که زمان را با استفاده از مکان خورشید در آسمان می سنجد. معمول ترین نوع ساعت آفتابی از میله ای ساخته شده است که روی صفحه ای قرار دارد و ساعت های شبانه روز روی صفحه نشانه گذاری شده اند. وقتی مکان خورشید در آسمان عوض می شود، مکان سایهٔ میله هم روی صفحه جابه جا می شود و ساعت را نشان می دهد.

بیشتر ساعت های آفتابی تزئینی برای عرض جغرافیایی ۴۵ درجه طراحی می شوند. اگر بخواهیم چنین ساعت هایی را برای عرض های جغرافیایی دیگر به کار ببریم، باید صفحهٔ ساعت را کج کنیم تا محور ساعت (راستای میلهٔ ساعت) موازی با محور چرخش زمین قرار بگیرد و راستایش (در نیم کرهٔ شمالی) به سمت قطب شمال باشد. ساعت های آفتابی معمولی، زمان ظاهری خورشیدی را نشان می دهند. این زمان با زمانی که از ساعت می خوانیم کمی فرق دارد و در طول سال تا حدود ۱۵ دقیقه جابه جا می شود. این ساعت ها تنها ۴ روز در طول سال با ساعت های مکانیکی مطابقت دارند (۱۶ آوریل، ۱۴ ژوئن، ۲ سپتامبر و ۲۵ دسامبر). این پدیده به این خاطر است که راستای محور چرخش زمین به دور خود کاملاً ثابت نیست و زمین هنگام چرخش به دور خود کمی تاب می خورد. ساعت های آفتابی دقیق همیشه جدول یا نموداری در کنار خود دارند که این اختلاف زمان را در ماه های مختلف سال تصحیح می کند. برخی دیگر از ساعت های آفتابی پیچیده نیز با خمیده کردن خط ساعت ها روی صفحهٔ خود یا با روش های دیگر مستقیماً ساعت درست را نشان می دهند.

ساعت شنی یا ماسه ای: از دو حباب شیشه ای چسبیده به هم تشکیل می شده که میان آن، سوراخ باریکی برای رد شدن شن یا ماسه تعبیه می کردند تا شن ها بتدریج از حباب بالا به حباب پایین جمع شود. بعد ظرف را وارونه می کردند و همان عمل تکرار می شد. با معلوم شدن تعداد دفعات جابجا شده شن ها در حباب ها، حدود تقریبی زمان مشخص می گردید.